Ο στόχος της ειρηνικής συμβίωσης

Η πιο κάτω ανακοίνωση της Νέας Κίνησης Καθηγητών με θέμα το στόχο της χρονιάς 2008-2009 για "καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης, αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων με στόχο την απαλλαγή από την κατοχή και την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας", φαίνεται ότι ενόχλησε ιδιαίτερα τον Υπουργό Παιδείας και τον κύκλο του. Προφανώς η στάση του - όπως φάνηκε στη συνέχεια μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες του απέναντι σε στελέχη της Νέας Κίνησης - είχε ΚΑΙ αυτή την αιτία, γιατί η ΝΚ και σε αυτή την περίπτωση και σε άλλες εξέφραζε - όπως και συνεχίζει αν εκφράζει - ευθαρσώς τις θέσεις της, για να υποστηρίξει το δημόσιο σχολείο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ανακοίνωση της Νέας Κίνησης Καθηγητών με θέμα το στόχο της χρονιάς 2008-2009

Ημερομηνία: 8/9/2008

Αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες,

Με αφορμή το δημόσιο διάλογο που έχει ανοίξει από τα ΜΜΕ σχετικά με το στόχο της χρονιάς και την ανακοίνωση για συγγραφή νέου βιβλίου Ιστορίας της Κύπρου, με λύπη μας παρατηρούμε τα ακόλουθα: 

1. Η απόφαση για ένα τόσο σοβαρό και λεπτό θέμα, όπως είναι ο στόχος  της χρονιάς για "καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης, αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων με στόχο την απαλλαγή από την κατοχή και την επανένωση της πατρίδας και του λαού μας", λήφθηκε μονομερώς από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και ανακοινώθηκε στο Συμβούλιο Παιδείας (μαζί με άλλα σοβαρά θέματα που αφορούν στην Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση), χωρίς να έχει προηγηθεί ο κοινωνικός διάλογος μέσω της συμφωνημένης διαδικασίας στα θεσμοθετημένα Συμβούλια Δημοτικής, Μέσης και Ανώτατης Εκπαίδευσης. Είναι προφανές ότι η λήψη σοβαρών αποφάσεων με τέτοιες πρακτικές δεν μπορεί παρά να προκαλεί αντιδράσεις, εφόσον δε λαμβάνονται υπόψη οι θέσεις και απόψεις των εκπαιδευτικών και των άλλων κοινωνικών εταίρων της Εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα, ο τρόπος με τον οποίο ενήργησε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, παρακάμπτοντας τα θεσμοθετημένα όργανα για την Εκπαιδευτική Μεταρρύθμιση, είναι ενδεικτικός μιας νέας νοοτροπίας που επικρατεί, η οποία μας προκαλεί έντονες ανησυχίες για τον τρόπο χειρισμού των σοβαρών εκπαιδευτικών θεμάτων από τη νέα ηγεσία του Υπουργείου. 

2. Η νέα ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού επιχειρεί να υιοθετήσει πρακτικές παλαιότερων εποχών, όταν οι κυρίαρχες κοινωνικές και πολιτικές ομάδες στην Κύπρο χρησιμοποιούσαν το εκπαιδευτικό σύστημα για την επίτευξη πολιτικών και κομματικών στόχων, έστω κι αν αυτοί συχνά αντιστρατεύονταν τα συμφέροντα του κυπριακού λαού. Δυστυχώς σήμερα, με μια αριστερή κυβέρνηση στο πηδάλιο του τόπου, φαίνεται να επαναλαμβάνεται το ίδιο σκηνικό, με στόχο τη δημιουργία εντυπώσεων. Μας ανησυχεί ιδιαίτερα κατά πόσον πίσω από το παραπέτασμα της "καλλιέργειας φιλειρηνικής κουλτούρας" βρίσκεται η πρόθεση για υποβολή της αποδοχής ειλημμένων αποφάσεων, στη βάση της άποψης ότι τα δεδομένα της εισβολής είναι μη ανατρέψιμα και ότι για την Κύπρο δεν μπορούν να ισχύσουν οι αρχές του διεθνούς δικαίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μας ανησυχεί όμως περισσότερο ο επιπόλαιος χειρισμός ενός τόσο λεπτού θέματος, γιατί προβλέπουμε ότι θα προκαλέσει τα αντίθετα αποτελέσματα μεταξύ των Ελληνοκυπρίων: θα ξυπνήσει παλιά μίση και πάθη, θα προκαλέσει εθνικιστικές εξάρσεις και άγονες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, ανάμεσα στους γονείς και ανάμεσα στους μαθητές, αναιρώντας όχι μόνο τον ίδιο το στόχο για "καλλιέργεια φιλειρηνικής συνείδησης", αλλά και τον ευρύτερο στόχο του διαπολιτισμικού διαλόγου για την αποδοχή της ετερότητας, για ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία με όλους τους συνανθρώπους μας. Εξάλλου, μέσα από το κείμενο της εγκυκλίου φαίνεται να αγνοούνται οι άλλες εθνικές ομάδες που ζουν στον τόπο μας, των οποίων τα παιδιά φοιτούν στα δημόσια σχολεία της Κύπρου (περίπου 9%).

3. Ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, σε πρόσφατες δηλώσεις του σχετικά με τις αντιδράσεις που έχουν προκληθεί για το θέμα του στόχου της χρονιάς και του βιβλίου της Ιστορίας, ανέφερε ότι "το μεγαλύτερο πρόβλημα των Ελλήνων είναι ο φόβος της Ιστορίας". Η δήλωση αυτή είναι ενδεικτική της στάσης που καλλιεργείται μέσα από την εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας για το στόχο της χρονιάς: Το πρόβλημα της κατοχής μετατρέπεται σε πρόβλημα ψυχολογικής προετοιμασίας των Ελληνοκυπρίων για ειρηνική συνύπαρξη, διαστρεβλώνοντας την ουσία του κυπριακού προβλήματος, που είναι πρώτιστα πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Μήπως δεν είναι γνωστό ότι στα σχολεία που φοιτά αριθμός Τουρκοκύπριων μαθητών δεν παρουσιάζεται κανένα πρόβλημα "ειρηνικής συμβίωσης"; Διερωτόμαστε γιατί δίνεται τόση έμφαση στο θέμα αυτό, όταν μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι επαφές των δύο κοινοτήτων χωρίς να παρουσιαστούν ιδιαίτερα προβλήματα.

4. Οι προτεινόμενοι τρόποι υλοποίησης του στόχου εκ των πραγμάτων ενδέχεται να υποσκάψουν τις "κόκκινες γραμμές" της κυπριακής πολιτικής ηγεσίας για τη λύση του κυπριακού προβλήματος. Τα ερωτήματα που υποβάλλονται στους συντάκτες της εγκυκλίου είναι:

• Για τη διοργάνωση των συναντήσεων σε σχολεία και τη συνεργασία με Τουρκοκύπριους που κατοικούν στα κατεχόμενα, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού εξουσιοδοτεί τα σχολεία να επικοινωνούν με τις αρχές των κατεχομένων;

• Για τις συναντήσεις θα πρέπει να επιδεικνύονται εκατέρωθεν διαβατήρια ή ταυτότητες στις κατοχικές αρχές, εφόσον αυτές θα πραγματοποιούνται και σε σχολεία;

• Ποια θα είναι η θέση της κυπριακής κυβέρνησης, εάν στις αντιπροσωπείες συμμετέχουν έποικοι;

• Έχουν προσμετρηθεί οι αντιδράσεις από τέτοια ενδεχόμενα;

• Πώς θα αντιμετωπίζονται από τώρα και στο εξής οι συστηματικές προσπάθειες των Τουρκοκυπριακών οργανώσεων για υπόσκαψη της Κυπριακής Δημοκρατίας κατά τη διάρκεια ευρωπαϊκών ή διεθνών συνεδρίων, όπου συμμετέχουν ως μέλη της κυπριακής αντιπροσωπείας; (π.χ. Ευρωπαϊκή Ένωση Εκπαιδευτικών)

Η Νέα Κίνηση Καθηγητών δηλώνει ότι:

1. Συμφωνεί με την καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης με τους Τουρκοκύπριους όπως και με όλους τους συνανθρώπους μας, από όπου κι αν αυτοί προέρχονται. Γι αυτό και κρίνει ότι ο στόχος θα μπορούσε να είχε καλυφθεί από ένα ευρύτερο στόχο για καλλιέργεια δεξιοτήτων διαπολιτισμικής συνεργασίας και διαλόγου, στο πλαίσιο μάλιστα του Ευρωπαϊκού Έτους Διαπολιτισμικού Διαλόγου 2008. 
2. Κρίνει ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό, διότι άπτεται λεπτών πτυχών του κυπριακού προβλήματος, γι’ αυτό και θα έπρεπε να είχε αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα. Με την ενέργεια του αυτή, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού "βάζει την άμαξα μπροστά από το άλογο", αντιμετωπίζοντας την εκπαιδευτική κοινότητα σαν άθυρμα στις πολιτικές εξελίξεις. Διότι (α) είτε θεωρεί ότι η λύση θα επιτευχθεί σύντομα και θα δικαιώσει τις βασικές επιδιώξεις των Κυπρίων, γι αυτό και το μόνο που απομένει είναι η προετοιμασία των νέων μας για ειρηνική συμβίωση με του Τουρκοκύπριους, παραγράφοντας το γεγονός ότι η απουσία ουσιαστικών επαφών μεταξύ των δύο κοινοτήτων οφείλεται στις 40.000 κατοχικού στρατού, στις χιλιάδες των εποίκων και όχι στην απουσία "κουλτούρας ειρηνικής συμβίωσης" (β) είτε αγνοεί εντελώς το ενδεχόμενο αποτυχίας των συνομιλιών και τις συνέπειες που θα προκύψουν για τη νεολαία από τη ματαίωση των ελπίδων και των προσδοκιών που θα τους δημιουργηθούν.
3. Γι’ αυτό καλούμε το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού να αποσύρει την εγκύκλιο και να καταθέσει το θέμα του στόχου στο Συμβούλιο Δημοτικής και Μέσης, για να μελετηθούν όλες οι πτυχές και παράμετροι του ζητήματος. Γιατί θεωρούμε ότι, μόνο με συναινετικές διαδικασίες μέσα από τα θεσμοθετημένα όργανα, αυτά που θα συμφωνηθούν, θα μπορέσουν και να υλοποιηθούν. 
4. Καλούμε επίσης τη νέα ηγεσία της ΟΕΛΜΕΚ να αναλάβει τις ευθύνες της για ένα τόσο σοβαρό θέμα, καθώς και για όλα τα κύρια ζητήματα της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης και να μην επιτρέψει στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού να αποφασίζει μονομερώς για σημαντικά θέματα που αφορούν τη δημόσια εκπαίδευση και του εκπαιδευτικούς.

Τέλος, επειδή διαπιστώνουμε την τάση, όσοι διαφωνούν με μια "προοδευτική" αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών θεμάτων, να καταδικάζονται σε μια ταύτιση με ακραίες εθνικιστικές και συντηρητικές θέσεις και απόψεις, δεν μπορούμε παρά να υπενθυμίσουμε τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη:

Δεν τολμάς να τραβήξεις μιαν από τις αξίες που πιστεύεις ότι ικανοποιούν την εθνική σου φιλαυτία, και βλέπεις να βγαίνουν μαζί της ένα σωρό άνθρωποι των χρηματιστηρίων, που ανεβοκατεβαίνουν στην κόλαση όπως στο σπίτι τους. Δεν κοτάς ν’ αγγίξεις μιαν από τις αξίες που ικανοποιούν τα αισθήματά σου για κοινωνική δικαιοσύνη, και βρίσκεσαι να "κάνεις πορεία" μ’ έναν συρφετό ανθρώπων που δεν έχουν δική τους σκέψη αλλά την περιμένουν από τον καθοδηγητή τους.

Έτσι η ψυχή μας υποχρεώνεται να κυλήσει πάνω σε δύο γραμμές που αδυνατούμε να παραλληλίσουμε. Ο εκτροχιασμός είναι αναπόφευκτος!

ΝΕΑ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ

8.9.2008