Ούτε μία γυναίκα στην Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας

Βαλεντίνα Δημητριάδου Σαλτέ

Υπεύθυνη εκπαιδευτικών θεμάτων της Νέας Κίνησης Καθηγητών

Διαβάζοντας πρόσφατα το δελτίο τύπου που κυκλοφόρησε ηλεκτρονικά από το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου (MIGS), με τίτλο "Ούτε μία γυναίκα στην Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας", επιβεβαίωσα την κριτική μου στάση για το ζήτημα της μη εκπροσώπησης των γυναικών στη νέα Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας που διορίστηκε αυτή τη βδομάδα.

Γράφει - μεταξύ άλλων - το δελτίο τύπου του MIGS:

Σε κάθε δημοκρατική κοινωνία οι πολιτικές αποφάσεις πρέπει να αντικατοπτρίζουν τα ενδιαφέροντα και αξίες όλων των πολιτών. Η ισότητα των φύλων είναι ένα θεμελιώδες δικαίωμα, μια κοινή αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων της σε όλους τους τομείς της ζωής.

Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου θεωρεί απαράδεκτη τη σύσταση της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας με μόνο κριτήριο την κομματική σχέση, αγνοώντας την ανάγκη για δίκαιη αντιπροσώπευση γυναικών και ανδρών σε μία τόσο σημαντική επιτροπή. Με δυσαρέστηση, παρατηρούμε ότι ακόμα και σε ένα γυναικοκρατούμενο χώρο όπως η εκπαίδευση, οι γυναίκες απουσιάζουν πλήρως από τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Οι Κύπριες γυναίκες έχουν περισσότερα πτυχία Πανεπιστημίου (δηλαδή το 71.9%) και μεταπτυχιακά (62.9%) σε σχέση με τους άντρες (28% και 37.1% αντίστοιχα) και αυτό ισχύει ειδικά για το χώρο της εκπαίδευσης. Δυστυχώς όμως, δεν καταφέρνουν να μεταφράσουν τα πτυχία τους σε ανέλιξη στο χώρο της εκπαίδευσης αντιμετωπίζοντας ακόμη τη γυάλινη οροφή.

Η προώθηση της ίσης συμμετοχής και εκπροσώπησης γυναικών και ανδρών στον πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό τομέα αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους που θέτει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα Ανδρών και Γυναικών 2007-2013 και το πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Με απογοήτευση διαπιστώνουμε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο δεν έχει εγκύψει στο θέμα με την δέουσα προσοχή.

(αν επιθυμείτε να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο όπως δημοσιεύεται και στο προσωπικό μου ιστολόγιο, πατήστε εδώ)

Στην κριτική του MIGS θα πρόσθετα επίσης και την κριτική των Εκπαιδευτικών της Μέσης Εκπαίδευσης για την ανισοβαρή εκπροσώπηση της Μέσης σε σχέση με τη Δημοτική Εκπαίδευση στη νέα Επιτροπή (τρεις Εκπαιδευτικοί προερχόμενοι από τη Δημοτική και μόνο ένας από τη Μέση, κανένας με πρόσφατη θητεία στα σχολεία). Και αυτό σε μια περίοδο που προτείνονται σοβαρές αλλαγές όσον αφορά στο ωρολόγιο, τα αναλυτικά και το σχέδιο αξιολόγησης σε όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης και που η κάθε βαθμίδα παρουσιάζει πολλές και ποικίλες ιδιαιτερότητες.
Φυσικά δεν είναι ζήτημα προσώπων - προφανώς τα νέα μέλη έχουν κριθεί και επιλεγεί για την επαγγελματική τους επάρκεια, την ακεραιότητα του χαρακτήρα τους, τις ξεχωριστές τους ικανότητες και την προσφορά τους στην εκπαίδευση και γενικότερα στα κοινωνικά δρώμενα και με γνώμονα την αφοσίωσή τους στην υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής. Γι' αυτό και η όποια κριτική εκ μέρους των οργανωμένων Εκπαιδευτικών και των κοινωνικών φορέων, καθώς και σκεπτόμενων πολιτών, πιστεύω πως δεν πρέπει να αφορά - προς το παρόν τουλάχιστον - στα ίδια τα πρόσωπα, εφόσον ακόμη δεν έχουν δώσει δείγματα γραφής από τα νέα τους καθήκοντα που να επιτρέπουν την αξιολόγηση της επιλογής τους ως μέλη της ΕΕΥ.

Αυτό, όμως, που προκαλεί σε όλους ανησυχία είναι η απουσία κάποιων συγκεκριμένων κριτηρίων για τη σύσταση και αυτής της επιτροπής (νομίζω δε χρειάζεται να αναφερθούν), γεγονός που - κατά την κρίση μου - αντικατοπτρίζει βαθιά ριζωμένες κοινωνικές αντιλήψεις και πολιτικές συμπεριφορές που δεν συνάδουν με όσα επίσημα διακηρύττονται από το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας περί "ισότητας" και "αξιοκρατίας".

Μπορεί να διερωτηθεί, βεβαίως, κάποιος:

Μήπως η ίδια η διαδικασία, η οποία εφαρμόζεται νόμιμα από την εποχή της δημιουργίας του θεσμού - αφού συνταγματικά δίνεται το αποκλειστικό δικαίωμα στον πρόεδρο να ορίζει τα μέλη συγκεκριμένων επιτροπών - αντανακλά σύγχρονες αντιλήψεις περί διοίκησης;

Πού πρέπει να απευθύνεται η κριτική μας, όταν ο νομοθέτης δεν καθορίζει διαδικασίες που να δίνουν το ισότιμο δικαίωμα υποψηφιότητας για διαφανή εκπροσώπηση σε όλους όσοι διαθέτουν τα απαιτούμενα καθορισμένα προσόντα και που να διασφαλίζουν την αξιοκρατική αξιολόγηση των υποψηφιοτήτων από ανεξάρτητο σώμα αξιολογητών;

Καλώς ή κακώς, η διαδικασία που ακολουθείται είναι αυτή, γιατί αυτήν όρισε ο νομοθέτης, η οποία από τη φύση της δε διασφαλίζει αυτά που η κοινωνία των πολιτών θεωρεί σήμερα ως αναγκαία για την ορθή λειτουργία του θεσμού. Ως εκ τούτου η κριτική που δημοσιοποιείται από οργανωμένους φορείς (η κριτική που ψιθυρίζεται σε διαδρόμους, αλλά δε δημοσιοποιείται) περιορίζεται στο πώς ασκήθηκε από τον πρόεδρο το δικαίωμα που του καθορίζει ο νομοθέτης. Μήπως, όμως, θα ήταν καιρός να ασκηθεί κριτική και στην ίδια τη μορφή αυτού του δικαιώματος, ώστε οι διαδικασίες με τις οποίες επιλέγονται μέλη που εκπροσωπούν τους πολίτες στα διάφορα σώματα εξουσίας να συνάδουν με σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα και επιστημονικές θεωρίες περί διοίκησης; Ή θα αναμένουμε σε έξι χρόνια για να επαναληφθεί το ίδιο σκηνικό της κριτικής για την επιλογή των μελών της επόμενης ΕΕΥ, όπως συμβαίνει και με τους άλλους θεσμούς της δημοκρατίας;

Προς το παρόν,  ευελπιστώ πως η νέα ΕΕΥ, χωρίς γυναίκες στα έδρανα των συνεδριών της,  θα κρατήσει τουλάχιστον το... "άρωμα γυναικών" που χαρακτήρισε τη σύσταση της προηγούμενης ΕΕΥ, όσον αφορά στην ευγένεια, το ήθος, την εργατικότητα, την ιδιαίτερη ευαισθησία σε λεπτά ζητήματα συμπεριφορών, την αξιοκρατία και την ισότιμη αντιμετώπιση γυναικών και ανδρών εκπαιδευτικών.

Έχοντας επίγνωση των δυσκολιών για την κυοφορία νέων δομών σ΄ένα κράτος ελεγχόμενο από παλαιοκομματικές αντιλήψεις και συμπεριφορές, από σύνδρομα αποικιοκρατίας και κατάλοιπα του "παλαιού καθεστώτος" όσον αφορά στα όρια της εξουσίας και τα δικαιώματα των πολιτών, θεωρώ σημαντική την παρέμβαση μίας ΜΚΟ με αξιόλογη δράση που τουλάχιστον τολμά να υποδεικνύει αυτά που κατά την κρίση του συνιστούν λάθη. Και φυσικά αναμένω εάν και πώς θα τοποθετηθεί η ΟΕΛΜΕΚ επί του θέματος.