Η "δαιμονοποίηση" του 63ου

Βαλεντίνα Δημητριάδου Σαλτέ
Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών θεμάτων της Νέας Κίνησης Καθηγητών
(Το κείμενο αναρτήθηκε και στο προσωπικό ιστολόγιο aspalathoi.blogspot.com)

Παρακολουθώντας με περίσκεψη τις ομάδες φοιτητών και μαθητών που διαμαρτύρονταν για τη "γήρανση" που θα επέλθει στο δημόσιο σχολείο με το 63ο και για την ανεργία των νέων, αλλά και διαβάζοντας μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου τα σχόλια κάποιων ομάδων εκπαιδευτικών επί του θέματος, περνούν μπροστά μου διάφορες εικόνες της σχολικής ζωής:

Σκέφτομαι πρώτα κάποιους (ελάχιστους, ευτυχώς) νέους-γερασμένους συναδέλφους μου που υπηρετούν την εκπαίδευση χωρίς πάθος, ως ψυχροί επαγγελματίες, και τους τοποθετώ νοερά δίπλα από την εικόνα συγκεκριμένων συναδέλφων που άφησαν την έδρα νωρίς στα 60, ενώ είχαν πολλά ακόμη να προσφέρουν στο δημόσιο σχολείο. Γι΄αυτό και, χωρίς να μπω στη λογική του αν έπρεπε ή όχι να ψηφιστεί το 63ο για λόγους οικονομικούς (του κράτους, της βιωσιμότητας του ταμείου κοινωνικών ασφαλίσεων, των ελλιπών συντάξεων), επιμένω να πιστεύω πως η γήρανση και η κόπωση δεν είναι μόνο θέμα ηλικίας. Είναι προ πάντων θέμα πάθους γι αυτό που κάνεις, ψυχικής και πνευματικής ωριμότητας σε σχέση με το πώς συναισθάνεσαι και αντιλαμβάνεσαι το ρόλο και τις ευθύνες σου απέναντι στους άλλους, ψυχικής ευφορίας και επάρκειας, γενναιοδωρίας, Καβαφικής γενναιότητας. Βέβαιη πως πολλοί συνάδελφοι (δεν κατονομάζω για ευνόητους λόγους) έφυγαν από την εκπαίδευση νωρίς, ενώ είχαν ακόμη και δύναμη και όρεξη και πολλά να δώσουν στο δημόσιο σχολείο, (κι αυτό οι μαθητές τους μπορούν να το επιβεβαιώσουν) λυπάμαι πραγματικά γιατί δεν τους δόθηκε αυτή η δυνατότητα. Κάποιοι ίσως να μην ήθελαν και να μη θέλουν να παραμείνουν. Είναι, άραγε, φρόνιμο και δημοκρατικό να απορρίπτουμε τόσο αστόχαστα τη δυνατότητα της επιλογής;

Όσο για τα περί ανεργίας των νέων; Με λυπεί βαθιά η διαπίστωση ότι το όραμα των νέων από τα μαθητικά τους χρόνια κιόλας, εξαντλείται στο πώς θα βολευτούν με μια θέση στο δημόσιο, όταν θα έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους. Με λυπεί, όμως, ακόμη πιο βαθιά η παραπλάνηση πως η ανεργία – που όντως ταλανίζει τους νέους πτυχιούχους - θα αντιμετωπιστεί με μερικές δεκάδες θέσεις εκπαιδευτικών που αφυπηρετούν κάθε χρόνο, και όχι με μέτρα κοινωνικής πρόνοιας, με εξυγίανση της δημόσιας οικονομίας και φυσικά με την ποιοτική αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου. Και ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης σημαίνει ΚΑΙ θέσεις εργασίας, στοχευμένες και σε ικανοποιητικό αριθμό και όχι συρρίκνωση, όπως γίνεται σήμερα. Αλλά... Μήπως παραπέμψαμε στις ελληνικές καλένδες το ολοήμερο σχολείο, βάλαμε στην άκρη τη δυνατότητα της εργαστηριοποίησης σε όσα μαθήματα χρήζουν εκπαίδευσης σε μικρές ομάδες, απεμπολίσαμε την ανάγκη της εξατομικευμένης στήριξης, θάψαμε τη δυνατότητα προσφοράς κάποιων μαθημάτων κατεύθυνσης ή ενδιαφέροντος σε μικρές ομάδες μαθητών (π.χ. Γαλλικών και Γερμανικών κατεύθυνσης, λογοτεχνίας, φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας) μπροστά στην εξοικονόμηση τμημάτων (και άρα χρημάτων) δια της κονσερβοποίησης; Μήπως "ξεχάσαμε" τις αρχές μιας ουσιαστικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε χρόνο εργάσιμο και σε τακτά χρονικά διαστήματα; Μας βολεύει, άραγε, να αγνοούμε τους μικρούς αριθμούς ξενόγλωσσων σε κάποια σχολεία, για να μην ανέβει το κόστος του προγράμματος; Μήπως η ανάγκη για έρευνα αφορά μόνο την τριτοβάθμια εκπαίδευση ή είναι δυνατόν να αναπτύσσονται ερευνητικά προγράμματα χωρίς ενίσχυση του προσωπικού της δευτεροβάθμιας; Εθελοτυφλούμε - με άλλα λόγια - μπροστά στο πώς πράγματι φτιάχνεται το ανθρώπινο σχολείο, (σίγουρα όχι με εκπαιδευτικούς-ρομπότ και με μαθητές-αριθμούς), γιατί κάποιοι επιχειρούν να το ταυτίσουν με μία συγκεκριμένη συνταγή την οποία εφαρμόζει ο κατά παραγγελία "καλός εκπαιδευτικός", συγκεκριμένων προδιαγραφών και ηλικίας; Τι θά’λεγε – άραγε - για όλα αυτά ένας μεγάλος παιδαγωγός, όπως ο Παπανούτσος;

Αν πλανώνται εκείνοι που αντιδρούν στο 63ο επικαλούμενοι την αγωνία των νέων για τον κίνδυνο αύξησης της ανεργίας, ή αν επιχειρούν να παραπλανήσουν για να υπηρετήσουν άλλες σκοπιμότητες, αυτό είναι στην κρίση του καθενός να το καταλάβει. Φτάνει να θέλει να ερμηνεύσει τι πραγματικά λένε κάποια... "παπαγαλάκια" της πολιτικής εξουσίας που ρίχνουν «αστερόσκονη» στα πραγματικά αίτια της ανεργίας. Κι ας αναζητήσει – ως σκεπτόμενος πολίτης - πού σπαταλούνται ασύστολα χρήματα του δημοσίου, για να επωφελούνται συνήθως οι συγκεκριμένοι λίγοι εις βάρος των πολλών, κι ας αναλογιστεί κατά πόσον είναι παραγωγικοί όλοι όσοι υψηλόμισθοι εργάζονται στη δημόσια υπηρεσία και όσοι έχουν αναλάβει αξιώματα και οφίκια (κάτω των 60, άραγε;). Ας ζητήσει, επίσης, από όσους κινδυνολογούν ατεκμηρίωτα και βιάζονται να ρίξουν την αντίθετη άποψη στην πυρά, να χρησιμοποιούν επιστημονικά τεκμηριωμένα επιχειρήματα, αντί να εκφράζουν "ιδεολογήματα" περί "γερασμένων εκπαιδευτικών", περί ανεργίας των νέων και - κυρίως - περί αναγκαιότητας άλλων περικοπών στη δημόσια εκπαίδευση.