ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Μιχάλης Ιερείδης

Εκπρόσωπος της Νέας Κίνησης Καθηγητών στο ΚΔΣ της ΟΕΛΜΕΚ

Οι πλείστες των πιο κάτων απόψεων αναφορικά με το Προτεινόμενο Ωρολογιακό Πρόγραμμα για το Γυμνάσιο και το Λύκειο, στάλθηκαν με e-mail στις 9 / 04 / 2010, στο Πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής για την Διαμόρφωση των Νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων κ. Γιώργο Τσιάκαλο . Το όλο σκεπτικό βέβαια, των απόψεων μου έχει επίκεντρο το μαθητή και τη φιλοσοφία του τι είναι αναγκαίο και χρήσιμο για το μαθητή.

Τα «ποσοτικά αναλυτικά προγράμματα». Ποιότητα με ζωντάνια και χρώμα...επανασχεδιασμός αναλυτικών προγραμμάτων .... Αυτά γράφαμε και λέγαμε οι ανήσυχοι εκπαιδευτικοί, κάποια χρόνια πριν.

Τα «ποσοτικά αναλυτικά προγράμματα» μπήκαν στη διαδικασία του επανασχεδιασμού και προσδοκούμε στην ολοκλήρωση τους, μετά βέβαια από την ολοκλήρωση και των ωρολογιακών προγράμματων. Χαιρόμαστε ιδιαίτερα γι’ αυτό. Ο εκσυγχρονισμός τους είναι διαδικασία που δεν επιδέχεται άλλη καθυστέρηση. Η μείωση της απομνημόνευσης και η αύξηση της ικανότητας του μαθητή στα τρία είδη σκέψης (την αναλυτική, τη δημιουργική και την πρακτική) είναι αναγκαία και επιβεβλημένη.

Τα ωρολόγια  προγράμματα θα πρέπει να ξανασχεδιασθούν τόσο για τα Λύκεια όσο και για τα Γυμνάσια. Η αναγνώριση του προβλήματος των Ωρολόγιων Προγραμμάτων και η δυσλειτουργία των μας οδηγεί σε σοφότερες και τολμηρές αποφάσεις για ένα καλύτερο Δημοκρατικό και ανθρώπινο Σχολείο.

Για το Γυμνάσιο και την Α΄ Λυκείου, ως επίσης την Β και Γ Λυκείου κοινός κορμός, προτείνω τους πιο κατω συνδυασμούς/αλλαγές. (Δείτε πιο κάτω)

Τα βασικά πλεονεκτήματα της πρότασής μου  είναι: (α) η κατάργηση των μισών και  μονόωρων μαθημάτων, (β) η μείωση των μαθημάτων κατά έτος και (γ) η μείωση των μαθημάτων ημερησίως (δ) η βελτίωση της λειτουργίας του εβδομαδιαίου προγράμματος, (ε) η εισαγωγή του δίωρου Έρευνα/Δράσεις/Όμιλοι/Στηρίξεις.

Το ωράριο της ημέρας προσαρμόζεται στο οκτάωρο για πέντε μέρες την εβδομάδα. Δηλαδή 40 περίοδοι των σαράντα λεπτών την εβδομάδα.  Σημειώνεται ότι όλα τα μαθήματα θα διεξάγονται σε συνεχόμενα δίωρα, τέσσερα μαθήματα την ημέρα, για να μη χάνεται χρόνος στις μετακινήσεις. Ο μαθητής μεταικνείται σε επόμενο μάθημα μετά από διάλειμμα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον εκμηδενισμό της απώλειας χρόνου για τις ενδιάμεσες μετακινήσεις.

(Ο χαμένος χρόνος στις μετακινήσεις, ιδιαίτερα στα Λύκεια ξεπερνά τις 50 περιόδους σε κάθε σχολική χρονιά).

Mε την προσαρμογή του ωραρίου σε 40 περιόδους στο Γυμνάσιο και 40 περιόδους στο Λύκειο εισάγεται ένα δίωρο την εβδομάδα με τίτλο Έρευνα/Δράσεις/Όμιλοι/Στηρίξεις. Με αυτό το δίωρο οι μαθητές θα μπορούν να ενδιατρίψουν σε ερευνητικές δραστηριότητες, σε δράσεις του Ιδρύματος Προώθησης ‘Ερευνας, σε Ευρωπαϊκές Δράσεις (e-twinning, Comenius κλπ), σε ομίλους όπως Αθλητικός, Θεατρικός, Μουσικός, Τεχνολογικός,  Περιβαλλοντικός, Εκδοτικός, Ραδιοφωνικός, Φωτογραφικός, Εκδηλώσεων, Τεχνολογίας, Πληροφορικής / Δίκτυα κλπ. Σε αυτό το δίωρο θα συμμετέχουν υποχρεωτικά όλοι οι μαθητές και η πλειοψηφία των καθηγητών με ξεχωριστό πρόγραμμα και στόχους. Η πρόταση αυτή  αποτελεί μια καινούργια καινοτομία που μπορεί να λειτουργεί στο μέσο της εβδομάδας,  έτσι που να ξεκουράζει και να αποφορτίζει την καθημερινότητα και όχι μόνο. Σημειώνεται ότι στα μέλη της κάθε Δράσης/Ομίλου θα έχει παρέμβαση ο Καθηγητικός Σύλλογος, έτσι που να είναι ισορροπημένος ο αριθμός με τη δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής και κλίσεων του κάθε μαθητή. Μέσα από αυτήν την καινοτομία τόσο οι μαθητές, όσο και οι καθηγητές θα εμπλακούν και θα ενδιατρίψουν σε διάφορες δράσεις κατά την σχολική τους ζωή στη σχολική μονάδα, αναπτύσσοντας τη δημιουργικότητα, την καινοτομία και την ομαδική/συλλογική δράση.  

Σημειώνεται και τονίζεται ότι με τη πιο πάνω διαρρύθμιση:

(α) κερδίζεται πολύτιμος  χρόνος που χάνεται για την προετοιμασία εκδηλώσεων (μεγάλα διαλείμματα για προετοιμασίες) και λειτουργία των υπαρχόντων ¨Ομίλων¨ που μπορεί να φτάνει τις 80 περιόδους σε κάθε σχολική χρονιά. (β) το πρόγραμμα της σχολικής μονάδας λειτουργεί  απρόσκοπτα. Σημειώνεται ότι τα πλείστα τμήματα στη σχολική μονάδα υπολειτουργούν, λόγω διαρκούς απουσίας μαθητών στις δοκιμές των ολόχρονων εκδηλώσεων (γ) οι απαλλαγές από ώρες διδασκαλίας των καθηγητών που υπάρχουν σε κάθε σχολική μονάδα σταματούν. Αυτό σημαίνει εξοικονόμηση δεκάδων ωρών σε κάθε σχολική μονάδα οι οποίες κυμαίνονται 40 – 60 ώρες/εβδομάδα ανάλογα με το μέγεθος της σχολικής μονάδας. Βέβαια αυτή η εξοικονόμηση ωρών σε απαλλαγές θα αντισταθμίσει ένα μεγάλο μέρος πρόσθετων ωρών της λειτουργίας του πρόσθετου δίωρου Έρευνα/Δράσεις/Όμιλοι/Στηρίξεις. (δ) Με την προτεινόμενη διαρρύθμιση του νέου Ωρολογιακού Προγράμματος καταργούνται τα μονόωρα μαθήματα που είναι γάγγραινα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Έρευνες που διεξήχθησαν στο παρελθόν από εκπαιδευτικούς κατέδειξαν την μη ωφελιμότητα του θεσμού των μονόωρων μαθημάτων. Αν διεξαχθεί και σήμερα έρευνα στους μαθητές και τους καθηγητές θα καταδείξει τη διαμαρτυρία και τη μη αποτελεσματικότητα. (ε). Αυξάνεται τουλάχιστον κατά 15% ο παραγωγικός χρόνος της μαθησιακής διαδικασίας. Ο σχεδιασμός και ο προγραμματισμός του κάθε μαθήματος ξεχωριστά θα είναι σε χρόνους σύμφωνα με τα προβλεπόμενα αναλυτικά προγράμματα.

 Η αύξηση των ωρών διδασκαλίας της αγγλικής γλώσσας από 3 σε 4 κατά έτος στο Γυμνάσιο είναι εκ των ουκ άνευ αναγκαία και επιβεβλημένη. Η ελληνική γλώσσα έιναι μικρής εμβέλειας στο Παγκόσμιο Σύστημα, ιδιαίτερα στο διαδύκτιο. H νέα κοινωνική πραγματικότητα, που οφείλεται στη σύγχρονη τεχνολογία δίνουν τη δυνατότητα στον μαθητή να δικτυωθεί, να πληροφορήσει και να πληροφορηθεί. Εχουν ανοιχτεί νέοι δρόμοι και γέφυρες συνεργασίας, που ήταν ασύλληπτοι στο παρελθόν. Οι μαθητές μας θα πρέπει πρόσθετα απο την μητρική γλώσσα να ενδιατρίψουν και εμβαθύνουν σε σχετικά μικρή ηλικία και στην αγγλική γλώσσα έτσι που να έχουν τη δυνατότητα ανεύρεσης πληροφοριών από το διαδύκτιο που κυρίως είναι στα αγγλικά.

Προτεινόμενο Ωρολόγιο Πρόγραμμα ΓΥΜΝΑΣΙΟ & Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ

Α/Α		Α Γυμν.	Β Γυμν.	Γ Γυμν.	Α Λυκ.
1	Ελληνικά/ Λογοτεχνία	4	4	4	4
2	Μαθηματικά	4	4	4	4
3	Ιστορία	2	2	2	4
4	Θρησκευτικά	2	2	2	2
5	Φυσική	2	2	2	2
6	Χημεία			2	2
7	Βιολογία			2	2
8	Γεωγραφία	2	2
9	Οικιακή Οικονομία / Οικογενειακή Αγωγή	2	2
10	Φυσική Αγωγή	4	2	2	2
11	Τέχνη	2	2	2
12	Μουσική	2	2	2
13	Αρχαία Ελληνικά/ Αρχαιογνωσία	4	4	4	2
14	Αγγλικά	4	4	4	3
15	Γαλλικά/ Γερμανικά/ Τουρκικά/ Ισπανικά/ Ιταλικά/ Ρωσικά	2	2	2	2
16	Τεχνολογία		2	2	2
17	Πληροφορική	2	2	2	2
18	Οικονομικά				2
19	Έρευνα/Δράσεις/Όμιλοι	2	2	2	2
		40	40	40	37

Προτεινόμενο  Β’ ΚΑΙ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ (Κοινός Κορμός)

Α/Α	ΜΑΘΗΜΑΤΑ	Λύκειο (Κοινός Κορμός)		ΣΥΝΟΛΟ
		Β	Γ
1	Ελληνικά/ Λογοτεχνία	4	4	8
2	Μαθηματικά	4		4
3	Ιστορία	2	2	4
4	Θρησκευτικά	2	2	4
5	Δημοκρατικοί Θεσμοί και Δημοκρατική Πολιτότητα	2	2	2
6	Φυσική Αγωγή	2		2
7	Αγγλικά	2	2	4
8	Γαλλικά/ Γερμανικά/ Τουρκικά/ Ισπανικά/ Ιταλικά/ Ρωσικά	2	2	4
9	Έρευνα/Δράσεις/Όμιλοι	2	2	4
10	Φυσικές Επιστήμες και Κοινωνία	2		2
ΣΥΝΟΛΟ		24	16	32

 
Αναφορικά με τα επιλεγόμενα μαθήματα στη Β΄ και Γ΄Λυκείου η πρότασή μου είναι ο περιορισμός των προγραμμάτων εμβάθυνσης σε τουλάχιστο10-12. Τα επιλεγόμενα μαθήματα  του κάθε προγράμματος ξεχωριστά δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 20.

Για τη Β΄ Λυκείου ο μαθητής/τρια ο καλείται να επιλέξει ένα πρόγραμμα εμβάθυνσης το οποίο αποτελείται από τρία  υποχρεωτικά μαθήματα (3Χ4 περ. =12 περ.) και ένα μάθημα επιλογής (1Χ4 περ. =4 περ.)

Για τη Γ’ Λυκείου ο μαθητής/τρια καλείται να επιλέξει ένα πρόγραμμα εμβάθυνσης το οποίο αποτελείται από τρία υποχρεωτικά μαθήματα (3Χ6 περ. =18 περ.) και ένα μάθημα επιλογής (1Χ6 περ. =6 περ.)

Με την πιο πάνω διαρρύθμιση για την Β΄και Γ΄Λυκείου η εύρυθμη λειτουργία του Λυκείου είναι δεδομένη, το άγχος των μαθητών και εκπαιδευτικών μειωμένο, αλλά κυρίως και πάνω από όλα η μείωση της παραπαιδείας και των φροντιστηρίων.